Bảo hiểm thất nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị mất việc làm. Vậy bảo hiểm thất nghiệp bắt đầu có từ khi nào? Những ai bắt buộc phải tham gia?
1. Bảo hiểm thất nghiệp có từ năm nào?
Các quy định về bảo hiểm thất nghiệp được quy định sớm nhất tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 (có hiệu lực từ này 01/01/2007). Luật này cũng nêu rõ thời điểm bắt đầu áp dụng bảo hiểm thất nghiệp tại khoản 1 Điều 140 như sau:
1. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2007; riêng đối với bảo hiểm xã hội tự nguyện thì từ ngày 01 tháng 01 năm 2008, đối với bảo hiểm thất nghiệp thì từ ngày 01 tháng 01 năm 2009.
Theo đó, các quy định về bảo hiểm thất nghiệp bắt đầu được thực hiện kể từ ngày 01/01/2009. Như vậy, bảo hiểm thất nghiệp đã có từ năm 2009.
Trong quá trình thực hiện, bảo hiểm thất nghiệp đã có sự thay đổi về căn cứ Luật áp dụng. Kể từ ngày 01/5/2015, chế độ bảo hiểm thất nghiệp được thực hiện thống nhất theo Luật Việc làm năm 2013 và áp dụng cho đến hiện tại.
Bảo hiểm thất nghiệp được đánh giá như một chiếc phao cứu sinh giải quyết không ít khó khăn cho người lao động khi thất nghiệp. Chế độ không chỉ giúp người lao động có thêm một khoản tiền chi tiêu trong thời gian thất nghiệp mà còn hỗ trợ người đó tìm kiếm công việc mới.
2. Những ai bắt buộc phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp?
Theo quy định, bảo hiểm thất nghiệp áp dụng bắt buộc đối với cả người lao động và người sử dụng lao động. Tuy nhiên qua từng thời kì thì đối tượng tham gia loại bảo hiểm này lại có sự điều chỉnh.
Cụ thể:
| Giai đoạn | Người lao động | Người sử dụng lao động |
|---|---|---|
| Từ 01/01/2009 đến hết 30/4/2015 | Người lao động Việt Nam làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 12 tháng trở lên. Trừ trường hợp đang hưởng lương hưu hằng tháng, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng | Người sử dụng lao động có sử dụng từ 10 lao động trở lên. |
| Từ 01/5/2015 đến nay | Người lao động Việt Nam làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 03 tháng trở lên. Trừ trường hợp đang hưởng lương hưu, giúp việc gia đình | Tất cả người sử dụng lao động |
Hiện nay, theo khoản 1 Điều 57 Luật Việc làm năm 2013, hằng tháng, người lao động và người sử dụng lao động phải đóng vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp số tiền sau:
- Người lao động đóng bằng 1% tiền lương tháng.
- Người sử dụng lao động đóng bằng 1% quỹ tiền lương tháng của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
3. Tham gia bảo hiểm thất nghiệp nhận được quyền lợi gì?
Khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp, người lao động và người sử dụng lao động sẽ được nhận những quyền lợi sau:
*Đối với người lao đông:
1 - Trợ cấp thất nghiệp
Theo Điều 49 Luật Việc làm, người lao động đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động sẽ có cơ hội được nhận trợ cấp thất nghiệp.
2 - Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm
Căn cứ Điều 54 Luật Việc làm, người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp bị chấm dứt hợp đồng lao động mà có nhu cầu tìm kiếm việc làm thì sẽ được tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí.
3 - Hỗ trợ học nghề
Theo Điều 55 Luật Việc làm 2013, người lao động đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 09 tháng trong 24 tháng trước khi nghỉ việc có thể được hỗ trợ học nghề.
*Đối với người sử dụng lao động:
Căn cứ Điều 47 Luật Việc làm, người sử dụng lao động sẽ được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm nếu có đủ các điều kiện sau:
- Đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động liên tục từ đủ 12 tháng trở lên tính đến thời điểm đề nghị hỗ trợ.
- Gặp khó khăn do suy giảm kinh tế hoặc lý do bất khả kháng buộc phải thay đổi cơ cấu, công nghệ.
- Không đủ kinh phí để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động.
- Có phương án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề và duy trì việc làm được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
4. Không đóng bảo hiểm thất nghiệp có sao không?
Việc tham gia bảo hiểm thất nghiệp là yêu cầu bắt buộc đối với những đối tượng mà luật quy định. Nếu không đóng hoặc thỏa thuận không đóng bảo hiểm thất nghiệp, các cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
Nguồn tham khảo: Luật Việt Nam - Ngày cập nhật: 16/03/2022.