Giống như trẻ em bình thường, trẻ tự kỉ cũng có nhu cầu vui chơi cơ bản. Ở một khía cạnh khác việc chọn đồ chơi đúng cách cho trẻ tự kỉ còn có thể giúp trẻ điều hòa các giác quan bị rối loạn cảm giác ở chúng.
Đặc điểm dễ nhận thấy ở trẻ tự kỉ là bé khó hòa nhập được với thế giới bên ngoài. Trẻ tự kỉ thường có xu hướng hạn chế trong giao tiếp xã hội, thường gặp khó khăn trong việc chơi cùng mọi người, thậm chí là khả năng tự chơi với bản thân cũng rất thấp. Do vậy việc tìm kiếm đồ chơi phù hợp cho trẻ tự kỉ để có thể hỗ trợ trẻ phát triển các kĩ năng ngôn ngữ, vận động, tương tác và giao tiếp với xã hội mà bản thân đang khiếm khuyết. Trong trường hợp này, đồ chơi trở thành một thứ phương tiện trung gian với công dụng giúp trẻ phát triển hệ nhận thức còn chậm chạp như: sắp xếp, bắt chước, giải quyết vấn đề,…
Xác định được cách thức, việc tiếp theo cần làm chính là chọn đồ chơi phù hợp cho trẻ. Về việc này, từ các nghiên cứu, nhiều chuyên gia cũng đưa ra đề cử về đồ chơi và các nhóm đồ chơi nên dùng cho trẻ tự kỉ.
Nhóm đồ chơi hấp dẫn về thị giác
Điểm mạnh của trẻ tự kỷ là học bằng thị giác, vì vậy những đồ chơi, đồ vật hấp dẫn về thị giác có kết hợp với chuyển động và âm thanh kết hợp vận động của tay đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển chú ý chung của trẻ tự kỷ. Một số đồ chơi thuộc nhóm này như: Ô tô dây cót có âm thanh và ánh sáng, đóng mở cửa, Chóng chóng, Lô gô, đồ chơi chồng lắ,…
Nhóm đồ chơi vận động cơ thể
Trên thực tế dù là trẻ bình thường hay trẻ tự kỉ đều thích thú các trò chơi vận động hơn là cần óc tưởng tưởng, dùng ngôn ngữ,…Nhóm đồ chơi vận động giúp trẻ tăng hành vi định hình, cải thiện điều hòa vận động. Các trò chơi đơn giản được sử dụng nhiều nhất dễ kể đến như: Cầu trượt, xích đu, bập bênh…; Đá, ném bóng…, Lăn hoặc nhún trên bóng to; Bàn nhún, câu thăng bằng…; Kéo dây chun; Xe đạp, xe lắc,…
Nhóm đồ chơi giả vờ
Khác với nhóm trên, nhóm đồ chơi này lại chú trọng vào việc phát triển sự tương tác khi chơi với người khác và khả năng tưởng tượng ở trẻ tự kỉ. Một số đồ chơi tiêu biểu thuộc nhóm này như: Búp bê, thú bông, Bộ cốc chén, nấu ăn, Bộ cắt hoa quả, Bàn chải, lược, bát thìa, giấy ăn…Nhà, ô tô,…
Nhóm đồ chơi vận động tinh
Như đã nói, trẻ mắc chứng tự kỉ thường bị rối loạn cảm giác dẫn đến việc không đồng bộ trong phối hợp tay mắt, bắt chước, sự kiên trì,…Do vậy cần những trò chơi hỗ trợ điều hòa rối loạn cảm giác ở trẻ. Những trò chơi được kiến nghị khuyên dùng như: Bảng từ, giấy, bút sáp và chì mầu…, Đất nặn, Kéo cắt, giấy màu, Xâu con giống, hạt, Lô gô, lắp ghép, Nhặt vật nhỏ, gấp, xé, bóc, kẹp…
Một số lưu ý bạn cần nhớ khi chơi với trẻ tự kỉ
Trẻ mắc chứng tự kỉ tất nhiên sẽ khác so với trẻ bình thường nên việc chơi với bé cũng có những lưu ý nhất định.
-
Tạo ra ngang tầm mắt với trẻ, cố gắng tạo ra sự chú ý của trẻ vào người chơi và người chơi cũng phải chú ý vào hành động trẻ đang làm.
-
Dùng từ thật đơn giản hướng tới vật trẻ đang nhìn hoặc hành động trẻ đang làm. Ví dụ trẻ nhìn thổi bóng thì nói “bóng”, chọc ngón tay vào bòng nổ thì nói “bùm”…
-
Chơi hồn nhiên, bắt chước hành động chơi của trẻ, tạo không khí vui nhộn, hào hứng mới thúc đẩy được trẻ tương tác với người chơi.- Có thể lặp đi lặp lại một số từ lệnh, tạo sự tiên lượng ở trẻ, ví dụ: môt, hai…ba “mở”, giơ tay chờ đợi hành động đập “yeah”.
-
Có phần thưởng: Khi trẻ làm được phần thường là lời khen ngợi và kết hợp tác động vui nhộn vào cơ thể hoặc đồ ăn hoặc thứ trẻ thích.
-
Các đồ chơi nên xếp riêng từng loại vào từng hộp nhựa có nắp và dán nhãn bên ngoài là ảnh hoặc biểu tượng về đồ chơi đó, trẻ chơi từng thứ một, chơi xong dạy trẻ cất phải cất gọn gàng ngăn nắp. Nên có rổ có biểu tượng “xong rồi” đi cùng mỗi khi chơi để yêu cầu trẻ kết thúc trò chơi. Hỗ trợ trẻ nếu trẻ không biết chơi theo cách “ cầm tay chỉ việc và giảm dần sự giúp đỡ”.
-
Với trẻ chưa biết chơi hoặc mức độ nặng thì ban đầu khi chơi cần 2 người: một người là đối tác chơi, một người hỗ trợ trở chơi, sâu đó đổi lại vai.
Hi vọng qua bài viết này, việc mua đồ chơi gì cho trẻ mắc chứng tự kỉ không còn là điều khó nữa. Mọi đứa trẻ đều xứng đáng có được niềm vui dù đó có là trẻ tự kỉ